Dochodzenie należności prawie zawsze stanowi skomplikowane zadanie, o czym świadczą chociażby statystyki dotyczące inicjowania oraz przebiegu postępowań egzekucyjnych. Rzadko kiedy przebiegają one bez problemów, pozwalając na odzyskanie całości należności z majątku dłużnika. W związku z tym wierzyciele niekiedy poszukują innych rozwiązań, w tym np. sprzedaży swojej wierzytelności na rzecz podmiotu wyspecjalizowanego w windykacji należności. Cesja, bo o niej mowa, nie zawsze jest jednak możliwa – na przeszkodzie do jej dokonania staje najczęściej wyraźny zakaz zawarty w umowie. Jaki jest wpływ zakazu cesji na windykację zaległości?
Na czym polega cesja wierzytelności?
Cesja wierzytelności jest umową uregulowaną w Kodeksie cywilnym. Jej stronami są dwa podmioty: cedent i cesjonariusz. Istotą tej umowy jest przekazanie przez cedenta, a więc właściciela ściśle określonej wierzytelności, całości praw dotyczących wierzytelności – na rzecz cesjonariusza. Tym samym cesjonariusz staje się jej nowym właścicielem, zyskując wszelkie prawa wynikające z danego stosunku prawnego. Przysługuje mu także prawo dochodzenia wierzytelności w drodze przymusu państwowego, a więc najczęściej w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przez komornika.
Cesja (sprzedaż wierzytelności) jest coraz częściej spotykanym rozwiązaniem, zwłaszcza wśród dłużników, którym zależy na szybkim odzyskaniu gotówki. Wierzyciele sprzedają wówczas swoją wierzytelność – przeważnie na rzecz wyspecjalizowanych firm windykacyjnych, które od razu spłacają należność, a następnie we własnym zakresie egzekwują ją od dłużników. Nie każdą wierzytelność można jednak sprzedać – na przeszkodzie do dokonania tej czynności może stanąć zakaz cesji, na mocy którego strony kontraktu wyłączają możliwość cesji wierzytelności wynikającej z określonego stosunku prawnego.
Zakaz cesji a windykacja – o czym należy pamiętać?
Zakaz cesji stanowi klauzulę umowną, w której strony wprost wyłączają możliwość scedowania wierzytelności na inny podmiot. Rozwiązanie to jest coraz częściej spotykane w obrocie, za jego wprowadzeniem do umowy optują szczególnie kontrahenci, którym zależy na tym, aby ewentualną egzekucję wierzytelności móc skierować tylko i wyłącznie do majątku drugiej strony umowy. Z punktu widzenia zarówno dłużnika, jak i wierzyciela, omawiany tu zakaz stanowi ściślejsze uzależnienie się od siebie, także od obopólnej sytuacji finansowej.
Każdą umowę można renegocjować, a w konsekwencji doprowadzić do zmiany jej treści. Zasada ta dotyczy także zakazu cesji – jeżeli znalazł się on w umowie, do dokonania cesji wierzyciel musi uzyskać zgodę dłużnika. W tym celu można zastosować albo wspominaną zmianę umowy, albo wyrażenie zgody dłużnika na cesję (niezależnie od nowelizacji kontraktu). Korzystając z drugiego z tych rozwiązań, warto zachować formę pisemną, dzięki czemu bez większych problemów będzie można wykazać, że zgoda na cesję została uzyskana. Bez niej sprzedaż wierzytelności nie będzie możliwa, przez co ewentualna egzekucja należności stanie się możliwa jedynie pomiędzy stronami umowy – to zaś stanowi znaczne ograniczenie w przypadku windykacji należności, determinujące konieczność wdrożenia odpowiednich działań, pozwalających wierzycielowi na zaspokojenie jego praw.
Zakaz cesji nie stoi na przeszkodzie, aby zlecić windykację wierzytelności firmie windykacyjnej
